Aaltsje Malda vertelt over psychoses
Sinds 2016 wordt zo’n vijf keer per jaar een GGZ College gegeven voor mensen die om verschillende redenen te maken hebben met mensen met een psychiatrische stoornis. Onlangs ging het over ‘psychose’, met als doel de misverstanden die er zijn over deze aandoening weg te nemen, meer begrip te kweken en adequaat te kunnen handelen bij een psychose. Het college is altijd via internet te volgen en er kunnen online vragen worden gesteld.
Door: Jantsje Walstra – foto: Jeanine Develing, GGZ Friesland
Bas Labruyère (ervaringsdeskundige) vertelde dat hij aan de filmacademie in Amsterdam studeerde toen hij op een gegeven moment dacht dat zelfs in de trein acteurs waren om hem in de gaten te houden. ,,Ook kreeg ik paniekaanvallen waarbij ik dacht dat mensen iets in mijn koffie deden of camera’s in mijn huis verstopt hadden. Ik raakte in die drie jaar steeds meer geïsoleerd en kwam bijna mijn kamer niet uit. Ik had geen idee wat er met me aan de hand was, dus vroeg ik ook niet om hulp.”
Medicatie
Via vrienden kwam hij uiteindelijk bij een psychiater die hem medicatie voorschreef. Hij knapte toen vrij snel op. Zijn psychiater stelde hem voor een film te maken over zijn psychose ,,Dat deed ik, en het was een goede manier om te herstellen en de psychose te verwerken (‘Verloren Jaren’). Het ging heel goed met me, kon zelfs stoppen met medicatie en ik begon bijna weer te dromen; misschien toch een baan, relatie of studie beginnen?” Helaas in 2016 kreeg hij weer een psychose, geheel onverwacht, maar bijna met dezelfde inhoud. Nu gaat het weer redelijk.
Is iemand met een psychose gevaarlijk?
Aan het publiek werdgevraagd of men vond dat iemand in een psychose gevaarlijk is? In de zaal waren ongeveer evenveel rode als groene kaartjes, via internet stemde 78% tegen en 22% voor. Aaltsje Malda, GZ-psycholoog, legde uit dat omstanders vaak bang worden voor iemand die psychotisch is omdat hij/zij vaak anders reageert dan anders en moeilijk contact maakt. Psychotische mensen zijn meestal angstig waardoor ze soms agressief kunnen zijn, hoewel ze vaker slachtoffer dan dader zijn van geweld.
Nynke Boonstra, verpleegkundig specialist en onderzoeker op het gebied van psychoses, zei tijdens haar presentatie: ,,Een psychose is een ernstige psychische aandoening, die niet heel veel voorkomt. De oorzaak van psychose is deels genetisch en deels door omgeving bepaald. Dat kunnen drugs zijn maar ook stress op het werk of thuis. Een groot deel van de mensen die een eerste psychose gehad heeft herstelt goed. Het is een misverstand dat mensen met een psychosegevoeligheid nooit meer kunnen werken of een relatie kunnen aangaan. Het is belangrijk dat de cliënt ‘rollen’ blijft vervullen (familielid, collega, vriend) en dat de begeleiding toegespitst is op de individuele persoon; het verloop verschilt namelijk nogal.”
Luisteren en respecteren
Aaltsje werkt dagelijks met mensen die in een psychose zitten. Ze vindt dat je niet iemands overtuigingen moet bestrijden, dat geeft alleen maar meer verwijdering. ,,Vaak trekken mensen zich terug als ze psychotisch worden. Om contact te maken kun je beter naast degene gaan zitten en luisteren zonder meteen allemaal vragen te stellen. Ook is het belangrijk de beleving van iemand te respecteren”, aldus Aaltsje.
