Terwijl twee mannen met bladblazers driftig het pad proberen schoon te blazen, voel ik desondanks de bladeren onder mijn voeten knisperen. Het waait hard en ik ben net de Prinsentuin binnen gelopen door het statige stalen hek. Rechts van mij ligt een circulair voetpad, voor mij glinstert het water in de stralende herfstzon. Ik loop richting het water, om vervolgens het omhoog hellende pad te volgen. Vanaf daar volg ik het pad, waar ik onderweg verschillende monumenten tegenkom. Waarom staan deze gebouwen hier? En wat is het verhaal achter de beelden?
Door: Kristel van der Veen
Pier Panders museum en tempel
Het Pier Pander museum was het eerste gebouw dat ik tegenkwam. Later zou ik ontdekken dat ook de tempel in de Prinsentuin aan Pier Pander geweid is. Pier Pander was een kunstenaar uit Friesland, die in 1886 de Prix de Rome won. Hij werkte aan een totaal-kustwerk, een beeldengroep van personificaties in een architectonisch huis. Dit heeft hij niet kunnen voltooien, hij overleed in 1919. De stad Leeuwarden aanvaardde zijn legaat, wat betekende dat de stad verantwoordelijk was voor de huisvesting van de al wel gemaakte beelden. Voor alle kunst uit Panders Romeinse atelier moest ook huisvesting komen, hiervoor is ruimte gemaakt in de oostelijke vleugel van het Zomerhuis in de Prinsentuin. Dit is het museum.
De koperen tuin
Ik volgde het pad en kwam uit bij een indrukwekkend gebouw: De Koperen Tuin. Dit grand café en restaurant was ooit het theehuis van de Friese Oranjes! Het pand is in de loop der jaren meerdere malen verwoest en opnieuw opgebouwd. Desondanks is het nog steeds een prachtig historisch pand.
Vrouwenmonument
Voor De Koperen Tuin ligt de vijver van de Prinsentuin, waarin in een beeld zag staan. Het beeld is het best te omschrijven als een zichzelf bevrijdende vrouw in springhouding. Het staat symbool voor de sterkte van de vrouw en geeft de vitaliteit en veerkracht van de vrouw aan. Het kunstwerk is gemaakt in het kader van Internationale Vrouwendag, die elk jaar op 8 maart gehouden wordt.
Verzetsmonument
Ik liep verder, de heuvel op. Ook hier staat namelijk een beeld, van twee mannen. Bij dit beeld wordt elk jaar op 4 mei de provinciale Dodenherdenking georganiseerd. De mannen drukken de gevoelens uit die leefden onder de bevolking tijdens de bezettingsjaren. De ene man toont verbijstering en verslagenheid. De andere man beeldt het opkomend verzet tegen de onderdrukking en uitzicht op de komende bevrijding uit. Samen symboliseren zij de steun van het ene deel van de bevolking aan het andere deel. Op het monument staat de tekst:
Wol forbûke
net forslein
Dit kan vertaald worden uit het Fries als:
Wel kapot (van verdriet)
maar niet verslagen
Mij niet eerder bewust van het verhaal dat achter het beeld schuilgaat, blijf ik even staan om de boodschap te laten bezinken. Uiteindelijk loop ik in gedachten verzonken verder.
Voedselhaalster
Ik sta vervolgens voor het beeld van een vrouw op een fiets. Ook dit blijkt een oorlogsmonument te zijn. Het monument wordt in de volksmond ook wel ‘De Koerierster’ genoemd. Dit beeld is opgericht ter herinnering aan de vrouwen en meisjes die aan het eind van de oorlog er op de fiets op uit trokken. De vrouwen, ook wel de koeriersters genoemd, gingen bij boeren langs om voedsel te verzamelen en rond te brengen naar de vele onderduikers in Friesland. Hoe meer ik hierover lees, hoe meer ik onder de indruk ben van deze vrouwen. Ik besluit om hier thuis meer over te gaan lezen en vervolg mijn weg.
Beatrixboom
Ik loop langs een boom met een ketting erom heen, waar een bordje aanhangt met de naam ‘Beatrix’. Traditiegetrouw worden er namelijk door gemeenten een kroningslinde geplant, wanneer er een troonswisseling plaatsvindt. Zo ook deze kroningslinde in de Prinsentuin, die geplant werd toen prinses Beatrix koningin werd.
Van Eysingabank
Wanneer ik bijna aan het einde van het park ben, staat daar een toch wel erg bijzondere parkbank. De bank blijkt in 1943 geschonken aan Anna van Eysinga, tijdens haar 80everjaardag. Het geslacht van Van Eysinga is van oudsher een van de rijkste Friese adellijke geslachten, dat vele belangrijke mensen heeft voortgebracht. Voor de uitvoering van de bank moest gewacht worden tot na de bezetting. De plaats van de bank is door Anna van Eysinga zelf uitgekozen. In 1946 werd de bank aan de gemeente Leeuwarden overgedragen.
Positief verrast door alle mooie monumenten met bijzondere verhalen, wandel ik het park uit.
