Ze zijn moeilijk over het hoofd te zien en toch loop je er vaak ongemerkt langs. Grote gebouwen, met en zonder hun pracht en praal. De muren staan er al tientallen jaren, zij houden het dak al eeuwen van de grond en geven elke zoveel decennia onderdak aan iets anders. De inhoud wordt aangepast, is nieuw en volledig bij de tijd, maar de geschiedenis is tastbaar en hierdoor vraag ik mij af wat hier allemaal is gebeurd. In dit artikel wordt gekeken wat het verhaal is van de handelsgebouwen van Leeuwarden.
Door: Arnoud Boerkoel
De Waag
De Waag werd in 1598 gebruik genomenals centrale plek waar goederen werden gewogen. Iedereen kreeg door de Waag geld voor zijn waar, wat (eerlijke) handel bevorderde. Nog een gevolg van het centrale weegpunt was dat de Waag een centrale handelsplek werd. Boeren en handelaren verzamelden kwamen hier naar toe en kochten van elkaar goederen. In de Leeuwarder Waag waren deze goederen voornamelijk boter, kaas en akkerbouwproducten uit de omliggende dorpen. Deze goederen gingen daarna per schip naar het Westen.
Het Beursgebouw
De Waag werd al in 1795 te klein bevonden. Na ruim 80 jaar overleg over een locatie voor een nieuwe en grotere beurs, werd de Wirdumerpoortsdwinger —nu bekend als het beursplein—uitgekozen. Daar werd het Beurs gebouwd, wat na de agrarische depressie (1878-1895), veelte groot bleek te zijn. Er werd actief gehandeld tot de jaren 70, waarna het pand in 1980 werd omgebouwd tot bibliotheek. Daarnaast heeft de ANWB er een winkel in gehad en werden er —in de zestiger en zeventiger jaren— danslessen gegeven.
Nieuwe functies
De Waag is tot 1884 in gebruik gebleven waarna de Beurs haar functie overnam. Hierna werd de benedenruimte van de Waag tot brandweerkazerne omgebouwd en de vertrekken boven werden gebruikt voor muzieklessen en als oefenruimte voor het stedelijk muziekkorps. Daarnaast werd het beschikbaar gesteld voor de loting der nationale militie (of je dienstplichtig was of niet) en voor de zitting voor de militieraad. Tegenwoordig wordt de Waag gebruikt als restaurant en bar.
Toekomst
Nu, in 2018 wordt de Beurs omgebouwd tot Campus Fryslân, onderdeel van Rijksuniversiteit Groningen. Het gebouw zal gaan functioneren als onderwijs- en onderzoeksruimte voor ruim duizend studenten en medewerkers. De thema’s voor de hier gevestigde faculteit zijn geïnspireerd op de doelstellingen van de Verenigde Naties voor een duurzame, rechtvaardige en veilige wereld.
De oude handelsgebouwen worden nog volop gebruikt, maar met een andere functie dan waarvoor ze ooit zijn gebouwd. Zij zijn nog steeds de centrale punten, die met al hun statigheid Leeuwarden vertegenwoordigen.
Bron: HCL Leeuwarden
